Czym jest trwałość i niezawodność ETICS?

Zgodnie z definicją pojęcie „trwałość" oznacza czas w którym system zachowa swoje właściwości użytkowe, natomiast „niezawodność" jest to własność systemu dająca informację o tym, czy pracuje on poprawnie, zgodnie z założeniami (Źródło: Wikipedia). Zatem trwałość i niezawodność ETICS można opisać jako okres, w którym system spełnia wszystkie stawiane mu wymagania w zakresie bezpieczeństwa użytkowania oraz właściwości izolacyjności termicznej, odporności na oddziaływanie czynników atmosferycznych, korozyjnych i wymagań estetycznych zgodnie z deklarowanymi właściwościami.

Przeznaczenie ETICS – w jakim celu się go wykonuje?

Głównym przeznaczeniem systemu ETICS od początku była poprawa izolacyjności termicznej ścian zewnętrznych, co w konsekwencji pozwala na zmniejszenie zapotrzebowania budynku na energię potrzebną do jego ogrzania lub ochłodzenia. Systematycznie zmieniające się wymagania odnośnie współczynnika przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne, który aktualnie dla budynków nowo wznoszonych i modernizowanych wynosi U ≤ 0,20 W/(m²×K), wymaga stosowania materiałów izolacyjnych o wyższych właściwościach izolacyjnych lub większych grubości.

Niemniej jednak izolacyjność termiczna, która kluczową właściwością systemu ETICS, w dzisiejszych czasach nie jest jedyną istotną właściwością na którą uwagę zwracają użytkownicy czy inwestorzy. Estetyka obiektu jest równie istotna, a jej trwałość jest jednoznacznie powiązana z niezawodnością całego systemu i aktualnymi właściwościami użytkowymi zmieniającymi się w czasie. Dodatkowo idealna estetyka to również wartość obiektu, a więc wymierne korzyści finansowe w czasie.

Z czym musi się zmierzyć ETICS?

Po wbudowaniu systemu ETICS w obiekt, musi się on zmierzyć z bardzo wieloma czynnikami zewnętrznymi, które powodują jego erozje lub innego rodzaju uszkodzenia. System ETICS narażony jest bezpośrednio na:

- oddziaływania termiczne: wysokie i niskie temperatury

- korozja mrozowa: częste zamarzanie-rozmrażanie (przejścia przez „zero")

- oddziaływania wiatrowe:silne wiatry, gwałtowne porywy,

- odkształcenia termiczne: silne, bezpośrednie nasłonecznienie, gwałtowne schładzanie (ulewny deszcz)

- korozję biologiczną,

-zabrudzenia całości lub części elewacji (zacieki)

- odkształcenia statyczne i dynamiczne konstrukcji

- uszkodzenia mechaniczne - eksploatacyjne, akty wandalizmu.

Każdy z powyższych czynników ryzyka ma negatywny wpływ na utrzymanie właściwości

użytkowych i powoduje utratę trwałości.

Co determinuje trwałość?

System ETICS przed wprowadzeniem na rynek jest poddawany wielu bardzo rygorystycznym testom laboratoryjnym, obejmującym bezpieczeństwo zamocowania, bezpieczeństwo pożarowe, odporność na warunki atmosferyczne, a także uszkodzenia. Szereg tych testów zgodnie z europejskimi wytycznymi (ETAG 004) pozwala potwierdzić trwałość systemu przez okres co najmniej 25 lat. Jednak w trakcie użytkowania dodatkowo dochodzą czynniki związane z jego prawidłowym wykonaniem, a także bieżącą konserwacją, które są równie istotne dla trwałości jak jakość zastosowanych materiałów.

Prawidłowe przygotowanie podłoża i jego stan jest jednym z kluczowych elementów które długoterminowo wpływają na zachowanie się systemu. Podłoże musi być gładkie, czyste, suche, dobrze związane, wolne od nalotów, wykwitów, tłustych plam i innych środków utrudniających przyczepność. Dodatkowo podłoże musi być równe, a wszelkie nierówności większe niż dopuszczalne przez producenta systemu ETICS muszą być kompensowane grubością materiału termoizolacyjnego, nie zaś dodatkowymi grubościami zaprawy klejącej. Szczegółowe informacje odnośnie przygotowania podłoża zawsze warto oceniać zgodnie z instrukcją producenta, bądź też korzystając z wytycznych Stowarzyszenia na rzecz Systemów Ociepleń (SSO). Pamiętajmy również, że podłoże poza odpowiednim wyrównaniem i przygotowaniem musi być statyczne i nośne. System ETICS które będzie zamocowany do takiego podłoża musi być dobrze związany z tym podłożem za pomocą zaprawy klejącej, masy klejącej, bądź też łączników mechanicznych. Warto zatem, szczególnie w przypadku obiektów istniejących poddać profesjonalnej weryfikacji również wytrzymałość takiego podłoża na odrywanie, a także siłę mocowania łączników w takim podłożu.

Kolejnym elementem wpływającym na trwałość jest etap wykonawstwa. W tym przypadku należy bezwzględnie przestrzegać reżimu technologicznego, zachowywać odpowiednie przerwy między kolejnymi etapami prac, a także wykonywać prace w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Takie wymagania są zawsze prezentowane przez producenta danego systemu ETICS i ich przestrzeganie jest równie ważne jak stosowanie tylko tych materiałów które dany producent przewiduje w systemie. Żadne zmiany składników jednego systemu na pochodzące od innych producentów są niedopuszczalne, chyba że jest to przewidziane w wytycznych.

Ostatnim czynnikiem determinującym trwałość jest prawidłowa eksploatacja obiektu, dokonywanie obowiązkowych, corocznych przeglądów stanu technicznego elewacji, a także wykonywanie napraw bieżących. Brak wykonania niewielkich prac naprawczych w trakcie użytkowania obiektu może skutkować jego szybkim zniszczeniem i utratą założonych właściwości. Warto w ocenie bieżącej stanu obiektu skorzystać z Instrukcji SSO, która jest bardzo cennym źródłem informacji i zaleceń.

Co w przypadku zaniedbania?

Konsekwencje błędów na każdym z wymienionych wcześniej etapów mają zawsze destrukcyjny wpływ w przyszłości i wymagają prowadzenia kosztownych i czasochłonnych prac naprawczych.

Nieodpowiednie przygotowanie podłoża powoduje brak stabilnego zamocowania systemu i związania go z podłożem. Taki system ETICS pracujący zarówno termicznie, jak i pod wpływem ssania wiatru będzie z niebezpieczny dla użytkowników, ponieważ może dojść do jego oderwania od podłoża. Symptomem nieprawidłowego zamocowania elewacji są często pojawiające się początkowo drobne, a z czasem większe siatki spękań na elewacji. Siatki spękań mogą być również konsekwencją błędów na etapie wykonawstwa poszczególnych warstw systemu.

Innym negatywnym objawem który ujawnia się w trakcie użytkowania jest odpadanie warstw wierzchnich. Takie zjawisko spowodowane jest często nieprawidłowościami na etapie wykonania poszczególnych warstw, które powodują zmniejszenie lub po prostu brak odpowiedniej przyczepności między warstwowej i ich wzajemną separację. Może być również ono skutkiem powstałych wcześniej spękań, które powodują penetrację wody do wnętrza ETICS, która następnie w wyniku odparowania w wyższych temperaturach wytwarza wysokie ciśnienie pod warstwami wierzchnimi doprowadzając do tzw. „odparzenia" tynku.

Trwałość a estetyka

Estetyka obiektu jest związana z jego trwałością, ponieważ jest bezpośrednią i czytelną informacją dla użytkownika, że dzieje się „coś złego". Przykładem takich objawów mogą być:

1. Pojawiające się nieznaczne przebarwienia wokół drobnych spękań dają jasny sygnał, że doszło do przerwania ciągłości warstw wierzchnich i należałoby takie miejsce uszczelnić, aby chronić system przed dalszym niszczeniem,
2. Korozja biologiczna lub znaczne zabrudzenie fragmentu ściany może oznaczać np. nieprawidłowe odprowadzenie wody opadowej z dachu lub obróbek blacharskich podokienników,
3. Miejscowe odpadanie tynku świadczy najczęściej o lokalnej nieszczelności systemu którą natychmiast należy usunąć,
4. Siatka spękań na jednej ze ścian może być spowodowana nieprawidłowością zamocowania systemu ETICS lub problemami z podłożem.

Podsumowując, istnieje wiele czynników wpływających na trwałość i niezawodność elewacji. Odpowiedzialność za jakość wyrobów budowlanych spoczywa na producentach, dlatego warto korzystać wyłącznie z tych wyrobów których jakość potwierdzona jest certyfikatami i ocenami technicznymi, jednak poza jakością materiałów trwałość jest nieodłącznie związana z wykonawstwem, a także z eksploatacją obiektu o której również nie można zapominać by cieszyć się wieloletnią niezawodnością systemu ETICS.